Ὅταν ὁ Μέγας Βασίλειος ἦταν Ἐπίσκοπος στην Καισάρεια, ο Ἔπαρχος τῆς Καππαδοκίας πῆγε μέ σκοπό νά εἰσπράξει φόρους. Οἱ κάτοικοι φοβισμένοι, πού δέν εἶχαν νά πληρώσουν, ζήτησαν τήν προστασία τοῦ ἐπισκόπου τους. Τούς προέτρεψε νά τοῦ φέρουν ὅ,τι πολύτιμο ἀντικείμενο εἶχε ὁ καθένας τους. Ἀφοῦ μάζεψαν πολλά χρυσαφικά καί νομίσματα, βγῆκαν ὅλοι οἱ κάτοικοι, μαζί μέ τό Δεσπότη τους, νά προϋπαντήσουν τόν ἔπαρχο. Βλέποντας ὅμως ὁ ἔπαρχος τήν ἀσκητική μορφή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου καί τό πλῆθος τοῦ λαοῦ, συγκινήθηκε τόσο πολύ, πού ἔφυγε χωρίς νά πάρει τά δῶρα. Τώρα ὅμως ἔπρεπε νά ἐπιστραφοῦν πάλι πίσω στούς κατοίκους. Ἡ ἐπιστροφή βέβαια δέν ἦταν εὔκολη, καθώς εἶχαν προσφερθεῖ πολλά ὅμοια ἀντικείμενα, δαχτυλίδια, νομίσματα κ.λπ. Ὁ Βασίλειος τότε διέταξε νά φτιάξουν μικρές πίτες· μέσα σέ κάθε μιά ἔβαλε ἀπό ἕνα πολύτιμο ἀντικείμενο. Τήν ἑπόμενη μέρα ἔδωσε ἀπό μιά πίτα, σάν εὐλογία, σέ κάθε κάτοικο τῆς Καισάρειας. Στην αρχή όλοι παραξενεύτηκαν, μα η έκπληξή τους ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν κάθε οικογένεια έκοβε το ψωμάκι αυτό κι έβρισκε μέσα τα χρυσαφικά της. Ἀπό τότε, σύμφωνα μέ τήν παράδοση, στή γιορτή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, κάνουμε κι ἐμεῖς πίτες βάζοντας μέσα ἕνα νόμισμα.30/12/10
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ
Ὅταν ὁ Μέγας Βασίλειος ἦταν Ἐπίσκοπος στην Καισάρεια, ο Ἔπαρχος τῆς Καππαδοκίας πῆγε μέ σκοπό νά εἰσπράξει φόρους. Οἱ κάτοικοι φοβισμένοι, πού δέν εἶχαν νά πληρώσουν, ζήτησαν τήν προστασία τοῦ ἐπισκόπου τους. Τούς προέτρεψε νά τοῦ φέρουν ὅ,τι πολύτιμο ἀντικείμενο εἶχε ὁ καθένας τους. Ἀφοῦ μάζεψαν πολλά χρυσαφικά καί νομίσματα, βγῆκαν ὅλοι οἱ κάτοικοι, μαζί μέ τό Δεσπότη τους, νά προϋπαντήσουν τόν ἔπαρχο. Βλέποντας ὅμως ὁ ἔπαρχος τήν ἀσκητική μορφή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου καί τό πλῆθος τοῦ λαοῦ, συγκινήθηκε τόσο πολύ, πού ἔφυγε χωρίς νά πάρει τά δῶρα. Τώρα ὅμως ἔπρεπε νά ἐπιστραφοῦν πάλι πίσω στούς κατοίκους. Ἡ ἐπιστροφή βέβαια δέν ἦταν εὔκολη, καθώς εἶχαν προσφερθεῖ πολλά ὅμοια ἀντικείμενα, δαχτυλίδια, νομίσματα κ.λπ. Ὁ Βασίλειος τότε διέταξε νά φτιάξουν μικρές πίτες· μέσα σέ κάθε μιά ἔβαλε ἀπό ἕνα πολύτιμο ἀντικείμενο. Τήν ἑπόμενη μέρα ἔδωσε ἀπό μιά πίτα, σάν εὐλογία, σέ κάθε κάτοικο τῆς Καισάρειας. Στην αρχή όλοι παραξενεύτηκαν, μα η έκπληξή τους ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν κάθε οικογένεια έκοβε το ψωμάκι αυτό κι έβρισκε μέσα τα χρυσαφικά της. Ἀπό τότε, σύμφωνα μέ τήν παράδοση, στή γιορτή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, κάνουμε κι ἐμεῖς πίτες βάζοντας μέσα ἕνα νόμισμα.
